Overzichtsartikel(en)

Het feliene immunodeficiëntievirus (FIV) en het feliene leukosevirus (FeLV) zijn twee ziekteverwekkersbij de kat die de gezondheid van het dier op lange termijn aantasten. Zwerfkattenvormen een reservoir voor het behoud en de verspreiding van beide virussen tussen wilde dierenen naar gezelschapsdieren.Stad Gent voert al jarenlang een zwerfkattenbeleid volgens het vangen-castreren-terugplaatsen-(“trap-neuter-return”) principe, waarbij FIV- of FeLV-positief-testende katten geëuthanaseerdworden. Om de invloed van het bestrijdingsplan van Stad Gent op de prevalentie van FIVen FeLV te onderzoeken, werden data van zwerfkatten gevangen in 2009 en 2017 met elkaar vergeleken.Wat FeLV betreft, werd een sterke daling gezien (van 9,9% naar 0,7%). Bij FIV blevenopvallende verschillen uit (9,1% versus 10,3%). Er was ook een verschuiving waarneembaar vanzowel het aantal gevangen zwerfkatten als van positief-testende katten van de binnenstad naarde randgebieden. Aanvullend onderzoek is aangeraden om meer factoren in kaart te brengen diede evolutie van FIV en FeLV bij verwilderde katten in de regio Gent bepalen.

Urinaire incontinentie, het ongecontroleerd verlies van urine tijdens de vullingsfase van het urineren,is een veelvoorkomende aandoening bij vrouwelijke honden. De gerapporteerde prevalentiebij intacte teven is slechts 0,2-0,3%, maar dit varieert tussen de 3,1-20,1% bij gesteriliseerde teven.Honden met verworven urine-incontinentie lijden meestal aan urethrale sfinctermechanisme-incompetentie.Deze aandoening lijkt door meerdere factoren veroorzaakt te worden en, alhoewel de exactepathofysiologie niet volledig bekend is, zijn potentiële risicofactoren geslacht, gonadectomie, ras, lichaamsgewicht,urethrale lengte en positie van de blaashals. In de praktijk is de diagnose van urethralesfinctermechanisme-incompetentie doorgaans gebaseerd op uitsluiting van andere potentiële oorzakenvan urine-incontinentie. Incontinente teven worden hoofdzakelijk medicamenteus behandeld met onderandere alfa-adrenerge geneesmiddelen, bijvoorbeeld fenylpropanolamine en oestrogenen. Chirurgie isaangeraden als de patiënt refractair wordt ten opzichte van de medicamenteuze behandeling.

De Europese Unie vraagt om een dringende reductie van het antimicrobieel gebruik bij voedselproducerendedieren. Het uiteindelijke doel is een daling van het antimicrobiële resistentieniveau bijmens en dier en de doeltreffendheid van antimicrobiële middelen te behouden voor toekomstige generaties.De identificatie van risicofactoren voor antimicrobieel gebruik is essentieel om deze reductiete behalen. Dit overzichtsartikel heeft als doel de huidige kennis omtrent risicofactoren voor antimicrobieelgebruik bij vleeskalveren, varkens en pluimvee samen te vatten. Drieëndertig observationelestudies voldeden aan de selectiecriteria. Bekende risicofactoren van antimicrobieel gebruik zijn defrequente aankoop van dieren, de grootte van de kudde (groot of klein, afhankelijk van de diersoort) ende afwezigheid van bepaalde bioveiligheidsmaatregelen. Bij witvleeskalveren worden er bij de vleesrassenmeer antimicrobiële middelen gebruikt dan bij holsteinkalveren. Het antimicrobiële gebruikwordt beïnvloed door zowel de veehouder, de dierenarts als de integratie. In het algemeen wordensocio-economische risicofactoren onvoldoende onderzocht. De uitlokkende factoren van antimicrobiëlegebruik zijn multipel en complex, met mogelijke “confounders” en (nog) niet-geïdentificeerdeinteracties. Bijkomende kennis van de socio-economische factoren is cruciaal voor het ontwerpen vansectorspecifieke richtlijnen en sensibiliseringscampagnes.

De toename van antimicrobiële resistentie veroorzaakt wereldwijd grote problemen bij de klinischebehandeling van een groeiend aantal bacteriële infecties. Daardoor is er een dringende behoefte aannieuwe antibacteriële middelen als aanvulling op de huidige antibiotica om deze resistente pathogenenonder controle te houden. Mastitis is de meest voorkomende ziekte bij melkvee en veroorzaakt degrootste economische verliezen in de mondiale zuivelindustrie. Het overmatig gebruik van curatieveen preventieve antibiotica in deze sector brengt een reëel risico met zich mee voor het ontstaan vanantimicrobiële resistentie. Bovendien zijn deze traditionele antimicrobiële middelen vaak ineffectief enleiden ze tot residuen in de melk die negatieve gevolgen hebben voor de consument van zuivelproducten.Als alternatieve therapeutische benadering worden momenteel bacteriofagen en faag-gecodeerdeendolysinen (her)onderzocht als potentiële antibacteriële middelen.

Paratuberculose is een chronische, intestinale aandoening bij geiten en andere herkauwers. Het doelvan dit overzichtsartikel is om de huidige kennis omtrent prevalentie, diagnostische mogelijkheden,preventie en mogelijke controlemaatregelen tegen paratuberculose bij melk- en dwerggeiten in Europasamen te vatten. De bedrijfsprevalentie van Mycobacterium avium subspecies paratuberculosis (MAP)is in de ons omringende landen zorgwekkend hoog, namelijk 71%, 63% en 86% in Duitsland, Frankrijken Nederland, respectievelijk. De prevalentie bij dwerggeiten is onbekend. Antistof ELISA, cultuuren PCR van mest zijn vlot beschikbaar om de diagnose te bevestigen. Een sterk suggestief letsel voorparatuberculose is de aanwezigheid van vergrote intestinale lymfeknopen op abdominale echografie.Om deze aandoening onder controle te krijgen, is een combinatie van “test and cull” en hygiënischemaatregelen sterk aangeraden. In tegenstelling tot bij rundvee is vaccineren mogelijk en zou het eenbijdrage kunnen leveren tot controleprogramma’s voor paratuberculose bij geiten. Vaccinantistoffenzijn niet meer detecteerbaar één jaar na vaccinatie, waardoor serologische monitoring mogelijk blijftop gevaccineerde bedrijven. De verontrustende prevalentiecijfers in aangrenzende landen tonen dedringende noodzaak van een prevalentiestudie op melkgeitenbedrijven in België aan.

Een ascenderende infectie van de placenta wordt bij 3 tot 7% van de drachtige merries gezien. Hetis een veel voorkomende oorzaak van abortus, premature geboorte en zwak geboren veulens (Troedsson,2003; LeBlanc, 2010). Gezien de infectie opklimt vanuit de caudale geslachtstractus, zijn de eerstezichtbare en meest uitgesproken letsels te vinden ter hoogte van de caudale pool van het allantochorionwaar dit tegen de baarmoedermond aan ligt.De symptomen zijn niet altijd even duidelijk of worden pas heel laat in het ziekteproces opgemerkt.Dit maakt een tijdige diagnose en initiatie van therapie uitermate moeilijk. Experimentele modellen omplacentitis te bestuderen zijn moeilijk te managen en dubbel-blindexperimenten met controlegroepenzijn zeldzaam, waardoor het moeilijk is “evidence-based” advies te formuleren. In dit artikel wordtde diagnose, gebaseerd op de symptomatologie en het echografisch en endocrinologisch onderzoek,besproken en worden enkele therapeutische en prognostische aspecten benadrukt.

Dourine is een infectieuze en venerisch overdraagbare ziekte bij paarden die veroorzaakt wordtdoor Trypanosoma equiperdum. Deze aandoening is endemisch in Zuid-Amerika, Mongolië, Namibië,Ethiopië, Rusland en Oost-Europa en heeft een negatieve invloed op de gezondheid van de betreffendepaardenpopulaties.De ziekteverspreiding kan bespoedigd worden door het transport van geïnfecteerde dieren ensperma. De huidige kennis over de infectiviteit van het agens tijdens de prepatentperiode bij besmettedieren is minimaal. Aldus kan Dourine in landen verspreid worden die voorheen vrij waren van deziekte. De eigenlijke diagnose is gebaseerd op de identificatie van de parasiet. Gezien dit in de praktijkmeestal niet haalbaar is, wordt het klinisch beeld samen met niet-specifieke serologische testen gebruiktom de ziekte vast te stellen. In dit artikel wordt een overzicht gegeven over het belang van Dourinebij het paard. Verder worden de epidemiologie, het klinische ziektebeeld alsook de mogelijkheden vandiagnostiek en behandeling besproken.

Net zoals bij andere diersoorten hebben stress en verminderd welzijn een negatief effect op dementale status, gezondheid en op het gedrag van zowel in het wild als in gevangenschap levendeslangen. Naast antropogene verstoring zijn de beschikbaarheid van voedsel en schuilplaatsen,de aanwezigheid van predatoren en omgevingscondities, zoals seizoenale en klimatologischeveranderingen, de belangrijkste factoren die stress en welzijn van wilde slangenpopulatiesbeïnvloeden. Bij in gevangenschap levende slangen is een ongeschikt management de meestprominente reden van chronische stress en verminderd welzijn. Chronische stress kan bepaaldworden door gedragswijzigingen van de slang, maar een gestandaardiseerde kwantificatiemethodeom (chronische) stresslevels accurater te bepalen, ontbreekt. Een biomerker die gebruikt kan worden,is het gehalte aan corticosterone in bloedplasma, feces en vervellingshuid. 

In dit artikel wordt een gedetailleerd overzicht gegeven van de verschillende aspecten van tricuspidalisklepdysplasiebij honden. Deze aangeboren aandoening werd beschreven bij diverse grote hondenrassenmaar voornamelijk de labrador-retriever is gepredisponeerd. Tricuspidalisklepdysplasie isrelatief zeldzaam met een prevalentie van ongeveer zeven procent van alle congenitale hartafwijkingenbij de hond. De asymptomatische fase kan meerdere jaren duren en hangt voornamelijk af van de ernstvan de afwijking. Tijdens de klinische fase kunnen inspanningsintolerantie, vermoeidheid, anorexie,cardiale cachexie, dyspneu en tekenen van rechterharthalen aanwezig zijn. Echocardiografie inclusiefeen doppleronderzoek is noodzakelijk om de diagnose te bevestigen. Een definitieve behandelingbestaat uit het chirurgisch vervangen van de klep maar dit is technisch moeilijk en bevindt zich bij hondennog in de experimentele fase. Een ondersteunende therapie wordt ingesteld zodra de hond symptomenvan congestief hartfalen ontwikkelt en bestaat uit het toedienen van diuretica, ace-inhibitorenen positief-inotrope farmaca.

In deel 1 en 2 van deze reeks over tandheelkunde bij het paard, die respectievelijk in nummer 4van 2015 en 2016 verschenen zijn, werden de meest voorkomende problemen van het paardengebiten hun diagnose toegelicht. In dit derde en laatste deel wordt er dieper ingegaan op mogelijkebehandelingsopties en de gevallen waarin ze kunnen worden toegepast. Samen met de groeiendebelangstelling voor het paardengebit en de toenemende kennis hiervan zijn de behandelingsoptiesen het beschikbare instrumentarium in de loop der jaren sterk geëvolueerd. Dit geeft zowel depraktijkdierenarts als de meer gespecialiseerde dierenarts de mogelijkheid om zeer uiteenlopendegebitsproblemen afdoende te behandelen.